رفع و از بین بردن ترک و خطوط بعد از حاملگی، چاقی و لاغری

پوست، به‌عنوان بزرگ‌ترین ارگان بدن، دارای قابلیت شگفت‌انگیزی است که به اندازه کوچک و بزرگ شدن در مواقع لزوم قادر است. این بافت پوستی محکم و قابل کشش می‌باشد. با این حال، اگر بافت تقویت کننده آن در مدت زمان کوتاهی به‌طور غیرطبیعی کشیده شود، ممکن است آسیب ببیند. کشش سریع پوست می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌های پوستی شود. ترک‌های پوستی مشکلی است که می‌تواند در مردان و زنان با هر سن و هر نوع پوستی رخ دهد.

بیش از ۹۰ درصد زنان در دوران بارداری ترک‌های پوستی را تجربه می‌کنند. اما این مشکل صرفاً مربوط به زنان باردار نیست، بلکه در تمامی افراد مرد و زن و نوجوانان نیز می‌تواند رخ دهد. ترک‌های پوستی معمولاً در دوران رشد و تغییرات چشمگیری که بدن تجربه می‌کند، شامل افزایش وزن، بلوغ و رشد عضلات، شکل می‌گیرند. به دلیل تأثیرات روانی آن‌ها، پزشکان به مدت طولانی سعی کرده‌اند روش‌های درمانی مؤثری برای رفع آن‌ها پیدا کنند. روش‌های جدیدی برای درمان ترک‌های پوستی وجود دارد و برخی از آن‌ها بسیار موثر هستند.

ترک‌ پوستی چیست؟

ترک‌ پوستی خطوط و یا نوارهایی هست که به علت کشیدگی بافت متصل به پوست به وجود می‌آید. زمانی که لایه‌ی میانی پوست سریعاً کشیده می‌شود، برخی از فیبرهای کلاژن آن می‌توانند شکسته شوند و این باعث می‌شود تا رگ‌های خونی زیرین پیدا شده و از خود نشانه‌های قرمز و یا بنفش‌رنگی به‌جای می‌گذارند. با گذشت زمان و درمان رگ‌های خونی این نشانه‌ها به سفید و یا خاکستری تغییر رنگ می‌دهند اما معمولاً به‌طور کامل از بین نمی‌روند. اگرچه این ترک‌های پوستی دردناک نیستند اما می‌توانند باعث کاهش اعتماد به ‌نفس در فرد شوند. این ترک‌ها در موارد شدید می‌توانند باعث از شکل افتادن پوست شوند.

دلایل و عوامل به وجود آمدن ترک‌ پوستی

دلیل این‌که چرا برخی از افراد دچار ترک شکم بعد از زایمان و یا ترک پوستی می‌شوند و برخی دیگر نه هنوز مشخص نیست.

• ممکن است برخی افراد بنا به دلایل ژنتیکی و یا هورمونی بیش از دیگران دچار ترک‌های پوستی شوند.
• برخی از تحقیقات نشان داده است که زنانی که در سنین کم‌تری باردار می‌شوند و همین‌طور زنانی که در دوران بارداری زیاد وزن اضافه می‌کنند بیشتر دچار ترک‌های پوستی می‌شوند. اگرچه، این عامل به‌ تنهایی به این معنا نیست که زنان به‌طور حتم دچار ترک‌های پوستی می‌شوند.
• بالا بودن میزان استروئید در برخی موارد در ایجاد ترک‌های پوستی نقش دارد. کسانی که به بیماری کوشینگ مبتلا هستند در مقایسه با دیگر افراد بیشتر دچار ترک‌های پوستی می‌شوند.
• همین‌طور کسانی که از داروهای استروئیدی و یا کرم‌های موضعی حاوی استروئید استفاده می‌کنند بیشتر دچار ترک‌های پوستی می‌شوند. متخصصین بر این باورند که هورمون استروئیدی باعث ضعیف شدن کلاژن‌ها و شکسته شدن آن‌ها می‌شود.

درمان

درمان‌های ارائه شده توسط متخصصین پوست و پزشکان جراح می‌تواند در درمان ترک‌ پوستی و یا کاهش اثر آن تأثیرگذار باشد. اگرچه هیچ راهکار مشخصی بر روی همه‌ی افراد جواب نداده است. بسیاری از بیماران از طریق روش‌های زیر درمان گشته‌اند:

کرم‌های رتین ای

کرم‌های ترنیتوئین ۰٫۱ درصد (رتینوئیک اسید) می‌توانند در درمان زودهنگام ترک‌ شکم بعد از زایمان مؤثر باشند. اما در درمان‌های دیرهنگام نتایج متفاوت بوده است. ترتینوئین معمولاً با نام تجاری آن یعنی متین ای شناخته می‌شود. زنان باردار و کسانی که تحت مراقبت‌های پزشکی قرار دارند نباید از این دارو استفاده کنند. ترتینوئین توسط لایه‌ی بالایی پوست جذب می‌شود و باعث بازسازی کلاژن‌ها می‌شود. به همین دلیل است که این دارو در درمان ترک‌های پوستی در برخی از بیماران مؤثر است. ترتینوئین فقط با نسخه‌ی پزشک در دسترس است. این دارو در درمان ترک‌های پوستی جدید بهترین نتیجه را دارد پس درمان به ‌موقع و زودهنگام به‌ شدت مؤثر است. زمانی که ترک‌های پوستی به سفید و یا خاکستری تغییر رنگ دادند ترتینوئین دیگر تأثیری ندارد.

لایه‌بردارهای شیمیایی

لایه‌بردارهای پوستی، لایه‌بردارهای شیمیایی هستند که بر روی محل مورد نظر مالیده می‌شوند و به ‌صورت شیمیایی باعث سوختن و سپس برداشته شدن لایه‌ی بالایی پوست می‌شوند و به درمان جای جوش، آکنه و چروک‌های ظریف کمک می‌کنند. برخی از افراد برای کم کردن و یا پاک کردن جای ترک شکم در بارداری و پوستی نیز از لایه‌بردارها استفاده می‌کنند. لایه‌بردارها ترک‌های اصلی را از بین نمی‌برند و برای رسیدن به نتیجه‌ی دلخواه و پوستی نرم و صاف باید هر ۶ ماه یک‌بار از لایه‌بردارهای جانبی استفاده نمود.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن شامل دستگاهی می‌شود که کریستال‌هایی را بر روی پوست پخش می‌کند. این کریستال ها به ‌آرامی لایه‌ی نازکی از پوست را برمی‌دارند و باعث رشد پوست جدید با خاصیت کشش بیشتر می‌شوند.

میکرونیدلینگ

سوزن‌های میکرونیدلینگ بریدگی‌های میکروسکوپی را در درون ترک‌های لاغری و پوستی به وجود می‌آورند که بدن با ساخت کلاژن‌های جدید در این قسمت‌ها نسبت به این بریدگی‌ها واکنش نشان می‌دهد. این واکنش طبیعی بدن آسیب‌های به وجود آمده در لایه میانی پوست را که باعث به وجود آمدن ترک‌های پوستی می‌شود، درمان می‌کند. میکرونیدلینگ بر لایه‌ی رویی پوست هیچ تأثیری نمی‌گذارد و با بازسازی کلاژن‌ها فقط ترک‌های پوستی درمان می‌شوند.

لیزر یا نوردرمانی

لیزر تراپی یکی از جدیدترین روش‌های درمانی در برابر ترک‌های پوستی است که در کاهش میزان ترک‌ها مؤثر بوده است. لیزر پالسی رنگی و لیزر نور شدید پالسی می‌توانند به بهبود ظاهر ترک‌های پوستی و ساخت کلاژن‌های جدید کمک کنند. لیزر درمانی توسط جراحان زیبایی، پوست و پلاستیک انجام می‌شود. توصیه می‌شود که از لیزر تراپی یا نوردرمانی به‌عنوان روشی ثابت در درمان ترک‌های پوستی استفاده شود. گاهی برای نتیجه‌بخش بودن درمان به ۲۰ جلسه لیزر تراپی احتیاج است.

رادیو فرکوئنسی و یا آر اف فرکشنال

 آراف یا رادیو فرکوئنسی (RF) یکی از جدیدترین متدها در درمان ترک‌های شکم و پوستی محسوب می‌شود که در آن بدن برای ساخت کلاژن‌های جدید تحریک می‌شود. انجام آراف دردناک نیست چرا که در این روش پوست سوزانده نمی‌شود اما این روش، درمانی گران محسوب می‌گردد. در این روش برای از بین بردن کامل ترک‌های پوستی به ۴ تا ۶ جلسه درمان احتیاج است. همچنین ممکن است در طول درمان به درمان رفع سلولیت نیز احتیاج شود.

جراحی پلاستیک

جمع‌کردن پوست شکم، با از بین بردن پوست‌های اضافه و کشیدن و محکم کردن پوست و بافت آن انجام می‌شود. این روش‌ها معمولاً به کسانی که به خاطر کاهش وزن و یا زایمان دچار شلی و افتادگی پوست شده‌اند پیشنهاد می‌شود.  این روش‌ها به‌طور ویژه برای از بین بردن ترک‌ها پوستی طراحی نشده‌اند اما از بین رفتن ترک‌ها در هنگام برداشتن پوست‌های اضافه یکی از مزیت‌های آن‌ها محسوب می‌شود.

درمان‌های خانگی و جانبی

برخی از کرم‌ها، روغن‌ها و دیگر محصولات پوستی موجود در بازار مدعی درمان ترک‌ شکم و پوستی هستند. برخی از محصولات پرطرفدار شامل کرم نارگیل، روغن‌زیتون و روغن بادام می‌شوند. بر طبق نتایج به‌دست‌آمده استفاده از کرم‌های موضعی برای جلوگیری از به وجود آمدن ترک‌های پوستی مؤثر نیست. همچنین استفاده از کرم‌ها  و مرطوب‌کننده ها بعد از پیدایش ترک‌های پوستی در کم‌رنگ شدن ظاهر آن‌ها هیچ تأثیری ندارد.

اگرچه استفاده از کرم‌ها برای جلوگیری از ایجاد ترک‌ پوستی تأثیرگذار نیست اما مراقبت صحیح از پوست باعث می‌شود تا پوست در بهترین حالت خود قرار بگیرد. روش‌های مراقبت از پوست شامل موارد زیر می‌شود:

1. محافظت کافی در برابر خورشید: کرم‌های ضد آفتاب به ‌تنهایی از پیدایش ترک‌های پوستی جلوگیری نمی‌کنند اما سلامت کلی پوست و ظاهر آن را بهبود می‌بخشند. اشعه‌ی خورشید می‌توانند باعث شکسته شدن فیبرهای کلاژنی شوند و فرد را بیشتر در معرض پیدایش ترک‌های پوستی قرار دهند.
2. مرطوب نگه‌داشتن پوست: استفاده از یک مرطوب‌کننده بعد از حمام و در زمانی که پوست هنوز مرطوب است، باعث می‌شود تا مرطوب‌کننده بهتر به پوست نفوذ کند و پوست نرم و منعطف باقی بماند.
3. باز شدن و بزرگ شدن سریع پوست شکم در زنان باردار گاهی دردناک است. استفاده ‌از یک مرطوب‌کننده می‌تواند به تسکین این درد کمک کند.

نمی‌توان به‌طور کامل از به وجود آمدن ترک‌ های پوستی جلوگیری کرد اما سبک زندگی سالم از خطر به وجود آمدن آن‌ها می‌کاهد. نوشیدن زیاد آب، خوردن مواد مغذی و معدنی و انجام هرروزه‌ی تمرینات ورزشی باعث می‌شوند تا وزن ثابت بماند و بدن سلامت کلی خود را حفظ کند. همچنین جلوگیری از تغییر وزن‌های نگهانی و تلاش برای داشتن وزنی سالم و مناسب در دوران بارداری نیز در جلوگیری از به وجود آمدن ترک‌ های پوستی مؤثر است.