بعضی از افراد در زمان تولد، لکه‌های مختلفی با اندازه و رنگ‌های متفاوت بر روی پوست خود دارند. امکان تغییر و جلوگیری از ظهور لکه‌های ماه گرفتگی، لکه‌های خورشیدی و سایر لکه‌ها وجود ندارد. برخی از لکه‌های ماه گرفتگی با گذر زمان و افزایش سن به طور خودبخودی محو می‌شوند، اما برخی از آن‌ها دائمی باقی می‌مانند. اگر شما یا فرزندتان لکه‌های ماه گرفتگی دارید و می‌خواهید آن‌ها را درمان کنید، می‌توانید روش‌های درمانی موثری را امتحان کنید که تاکنون نتایج مطلوبی داشته‌اند. می‌توانید از روش‌های درمان خانگی برای کاهش لکه‌های ماه گرفتگی استفاده کنید و از تأثیر آن‌ها اطمینان حاصل کنید. اما اگر درمان خانگی برای درمان لکه‌های ماه گرفتگی و حذف آن‌ها نتیجه ندهد، باید به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی درون پوست ممکن است به شکل نقاط ریز یا لکه‌های بزرگتری (به نام پورپورا) روی پوست مشاهده شود. گاهی اوقات لکه‌های مادرزادی به‌عنوان خونریزی زیرپوستی اشتباه گرفته می‌شوند. در شرایط طبیعی، وقتی شما فشاری روی پوست خود اعمال می‌کنید، آن نقطه از پوست برای مدت کوتاهی کمرنگ‌تر می‌شود. اما در صورت وقوع خونریزی در پوست، با فشار دادن روی پوست، رنگ آن تغییر نمی‌کند.
جهت مشاوره با کلینیک رازی تماس بگیرید ۰۲۱۸۸۳۳۴۰۲۹
تشخیص خال مادرزادی
1- خال گوشتی. (خال مادرزادی هم نامیده می‌شود) نوعی خال مادرزادی رنگی است (در اثر رشد بیش از اندازه سلول‌های تولیدکننده‌ی ملانین به‌وجود می‌آید) که در دوران کودکی بر روی پوست ظاهر می‌شود. این خال دارای ویژگی‌های زیر است:
- رنگ قهوه‌ای سوخته، قرمز، صورتی، آبی یا سیاه
- دارای بافت صاف، مسطح، چین‌خورده و یا بالا آمده
- شکل گرد یا بیضی مانند
- اغلب قطر آن کمتر از 3.5 سانتی متر است اما برخی از آن‌ها بزرگتر هم می‌شوند.
- گاهی بر روی آن‌ها مو رشد می‌کند.
- بیشتر آن‌ها بی‌ضرر هستند اما در برخی از موارد نادر سرطانی می‌شوند. اگر ظاهر خال گوشتی شما تغییر می‌کند به پزشک مراجعه کنید.
منگوله‌های پوستی زائده گوشتی شایع، اکتسابی و خوش‌خیمی هستند که به شکل گلوله‌های کوچک و نرمی از پوست آویزان می‌شوند. منگوله‌های پوستی زائده‌های بی‌ضرری هستند و تعداد آن‌ها ممکن است از یک تا صدها عدد در هر فرد متغیر باشد. همچنین مردان و زنان به طور مساوی در معرض ابتلاء به منگوله‌های پوستی قرار دارند. چاقی با بروز منگوله‌های پوستی ارتباط دارد. اگرچه بعضی از منگوله‌های پوستی ممکن است به طور خود به خود از پوست جدا شده و بیفتند، اما اغلب آن‌ها بعد از آنکه تشکیل شدند برای همیشه باقی می‌مانند. آکروکوردون اصطلاح پزشکی است که برای منگوله‌های پوستی به کار می‌رود.
2- خال شیرقهوه. گاهی این خال رنگی در اثر نوعی اختلال ژنتیکی به نام نوروفیبروماتوز به‌وجود می‌آید. این شرایط به سه دسته‌ی مجزا تقسیم می‌شود. خفیف‌ترین آن (نوروفیبروماتوز1) در دوران کودکی به صورت خال‌های قهوه‌ای (ملاسما) روشن و مسطح ظاهر می‌شوند.
- خال شیرقهوه در هنگام تولد و یا در دوران کودکی ظاهر شده و ثابت می‌شود. برای درمان ماه گرفتگی و خال از لیزر استفاده می‌شود اما اغلب بازگشت‌پذیر هستند.
- علاوه‌بر خال‌ها از ویژگی‌های دیگر نوروفیبروماتوز می‌توان به لکه‌هایی در زیر بغل، برآمدگی‌های نرم بر روی پوست یا زیر آن (تومورهای خوش‌خیم)، برآمدگی‌های کوچک و بی‌ضرر در چشم و بدشکلی استخوان‌ها اشاره کرد.
- دو نوع دیگر در مقایسه با نوع اول کمتر دیده می‌شوند و علائم آن‌ها معمولا شدیدتر است.
- اگر فرزندتان مشکوک به نوروفیبروماتوز است به پزشک اطفال مراجعه کنید. این بیماری قابل درمان نیست اما پزشک اطفال می‌تواند با بررسی اختلالات، علائم بیماری را درمان کند.
3- لکه‌های مغولی. این لکه‌های مادرزادی در بچه‌ها ایجاد می‌شود و معمولا در سن 5 سالگی از بین می‌روند. نشانه‌های لکه‌ی مغولی شامل این موارد هستند:
- لکه‌های قهوه‌ای یا آبی بر روی کفل، پشت، ستون فقرات و یا شانه‌ها.
- شکل نامرتب و مسطح.
- بافت پوست معمولی است.
- پهنای آن معمولا بین دو تا هشت سانتی‌متر است.
- از آنجایی‌که این لکه‌ها خودبه‌خود از بین می‌روند، هیچ درمانی برای آن‌ها توصیه نمی‌شود.
4- لکه‌های ماکولار. آن‌ها را با عنوان خال بوسه فرشته هم می‌شناسند. این لکه‌ها، خال‌های مادرزادی عروقی (در اثر شکل‌گیری نادرست رگ‌های خونی به وجود می‌آیند) به رنگ قرمز روشن هستند و بیشتر بر روی پیشانی، پشت چشم، پشت گردن، دماغ، لب بالایی و پشت سر نمایان می‌شوند.
- ویژگی آن‌ها قسمت‌های صورتی‌رنگ و مسطح بر روی پوست هستند.
- لکه‌های ماکولار خودبه‌خود در سن 1 تا 2 سالگی از بین می‌روند اما گاهی اوقات تا بزرگسالی بر روی پوست باقی می‌مانند.
5- خال لکه شرابی. نوعی خال مادرزادی عروقی دائمی است. برخی از روش‌های درمانی می‌تواند این خال را کمتر جلوه دهد.
6- همانژیوم. نوعی خال مادرزادی عروقی که در چند هفتگی تولد ظاهر می‌شوند و اغلب بر روی سر و گردن به‌وجود می‌آیند.
- در همانژیوم رنگ رفتگی پوست در چند ماهگی از بین می‌رود و یا گاهی تا 12 سالگی طول می‌کشد.
- همانژیوم در دهان و چشم باعث ایجاد اختلالاتی مانند زخم می‌شود. همانژیوم گاهی اوقات در اندام‌های داخلی مانند معده، کبد و کلیه‌ها پدیدار می‌شود.
- اگر به همانژیوم داخلی در فرزندتان مشکوک شدید به پزشک مراجعه کنید.
درمان
استفاده از روش‌های درمانی سازگار
داروهای پوستی. اغلب اوقات برای برداشتن خال های عروقی مانند همانژیوم مصرف داروی کورتیکواسترویید موثر است. این دارو پیشرفت بیماری را متوقف کرده و اندازه‌ی آن را کاهش می‌دهد اما لکه را به طور کامل حذف نمی‌کند.
- کورتیکواسترویید را به صورت قرص دهانی، تزریق در لکه و یا موضعی برای رفع لک پوست مصرف می‌کنند.
- پروپرانولول و وینکریستین داروهای دیگری هستند که برای برداشتن خال صورت و بدن مادرزادی از جمله همانژیوم کاربرد دارند.
استفاده از لیزر برای کاهش اندازه‌ی لکه‌ها. در لیزر درمانی از پرتوهای نوری متمرکز برای درمان لک های ماه گرفتگی استفاده می‌کنند. این روش برای کاهش رنگ و اندازه و حتی متوقف کردن رشد برخی از لکه‌ها کاربرد دارد.
- از لیزر درمانی برای از میان بردن خال لکه شرابی و لکه‌ی شیرقهوه استفاده می‌شود اما این روش برداشتن خال صورت همیشه موفقیت‌آمیز نبوده و باعث بازگشت لکه‌ها می‌شود.
- اگرچه حذف کامل لکه‌ها غیر‌ممکن است اما با چند جلسه لیزر درمانی می‌توان اثر آن‌ها را به‌طور قابل توجهی کاهش داد.
کرایوتراپی. در این روش از نیتروژن مایع برای انجماد و ناپدید کردن لکه های پیری استفاده می‌شود. این روش باعث پوست اندازی لکه‌ها می‌شود.
- نیتروژن مایع را بر روی لکه به‌کار می‌برند تا پوست در قسمت رو و زیر لکه منجمد شود سپس با استفاده از وسیله‌ای به نام کورت پوست قسمت مورد نظر را می‌تراشند.
- ایجاد جای زخم و روشن شدن رنگ پوست از عوارض این روش است.
جدا‌سازی با عمل جراحی. عمل جراحی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. در این روش تنها بخش محدودی از روی پوست را جدا می‌کنند. اگرچه این روشی جزئی به حساب می‌آید اما نوعی جراحی محسوب می‌شود و پزشک باید قبل از عمل وضعیت سلامتی بیمار را ارزیابی کند.
- از این روش برای رفع خال صورت گوشتی و همانژیوم استفاده می‌شود.
- اگر لکه بزرگ باشد عمل جراحی جای زخم برجا می‌گذارد.
- برای این کار پزشک از بی‌حسی موضعی در محل استفاده کرده و سپس با کمک چاقوی جراحی لکه را جدا می‌کند و پوست را با نخ حل‌شدنی بخیه می‌زند.
- از این روش بیشتر برای لکه‌های ریشه‌دار استفاده می‌شود.
درمان‌های خانگی
استفاده از آب لیمو. آب لیمو دارای ترکیباتی است که پوست را به طور طبیعی روشن می‌سازد. بااین‌حال تاثیر این روش در درمان لکه‌های مادرزادی به طور علمی ثابت نشده است. به همین دلیل شما باید با شرایط خاصی از این محصول استفاده کنید. آب لیموی تازه را به مدت 20 دقیقه بر‌روی لکه قرار دهید و سپس آن را بشویید. این کار را برای چند بار در هفته تکرار کنید. اگر باعث خارش پوستتان می‌شود از این روش استفاده نکنید.
استفاده از محلول ید. ید ممکن است باعث محو شدن لکه‌ها بشود اما این روش هم به طور علمی ثابت نشده است. محلول ید را روزی دو مرتبه بر روی لکه بمالید. به خاطر داشته باشید که محلول ید نوعی محصول دارویی است و در استفاده از آن باید مراقب باشید. در صورت احساس خارش از این محصول استفاده نکنید.
استفاده از روغن زیتون برای مرطوب کردن پوست. روغن زیتون مرطوب‌کننده‌ی طبیعی موثری است که باعث ترمیم پوست شده و باعث می‌شود تا لکه‌ها صاف‌تر و نرم‌تر به نظر برسند. روغن زیتون را سه مرتبه در روز بر روی لکه بمالید برای این کار می‌توانید از پنبه استفاده کنید.
استفاده از آب گوجه فرنگی. این ماده دارای ویژگی سفید‌کنندگی است و ممکن است به محو شدن لکه‌ها کمک کند. آب گوجه‌فرنگی گرم شده را بر روی محل بمالید و بگذارید تا خشک بشود. این کار را چند بار در روز به مدت یک ماه انجام دهید.
بررسی کرم ویتامین A در ترویج بازسازی سلول‌های پوستی. ویتامین A باعث افزایش تقسیم سلولی و تولید کلاژن (پروتئین سازنده‌ی پوست) می‌شود. اگرچه کرم ویتامین A برای درمان بیماری هیپرپیگمانتاسیون کاربرد دارد اما تاثیر آن در مورد روشن ساختن لکه‌های مادرزادی به اثبات نرسیده است.
استفاده از روغن ویتامین E. ممکن است ویژگی آنتی‌اکسیدان ویتامین E در این زمینه موثر باشد. روغن ویتامین E و روغن پرتقال را با هم ترکیب کنید و بر روی لکه بمالید.
استفاده از اسید کوجیک. استر اسید کوجیک مانع ساخت ملانین می‌شود و از آن برای محو کردن هیپرپیگمانتاسیون استفاده می‌کنند. اطمینان از تاثیر اسید کوجیک برای روشن ساختن لکه‌های مادرزادی نیاز به تحقیقات علمی بیشتری دارد اما امتحان آن ضرری ندارد.
