عرق کردن یک راه حل طبیعی برای تنظیم دمای بدن است. هنگامی که احساس گرما میکنید، بدن شروع به ترشح عرق میکند که سپس تبخیر میشود و باعث ایجاد احساس خنکی میشود. عرق کردن قسمتی طبیعی از زندگی روزمره ما است. با این حال، برخی افراد ممکن است در شرایط خاص مانند مواجهه با موقعیتهای اجتماعی، عرق کردن را ناخوشایند ببینند، به ویژه اگر لباس آنها را مرطوب کند یا لکههایی روی آن ایجاد کند. در این شرایط، روشهای مختلفی برای کاهش میزان عرق کردن وجود دارد.
با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و عادات خود، میتوانید شدت عرق کردن را کاهش دهید. در صورتی که روشهای خانگی نتوانسته باشند به شما کمک کنند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مصرف داروها داشته باشید. روشهای متعددی وجود دارد که میتواند به شما در کاهش عرق کردن کمک کند و پزشک میتواند در انتخاب روش مناسب، با توجه به شرایط شما، راهنمایی کند. در برخی موارد، افرادی که بسیار عرق میکنند، ممکن است از یک اختلال به نام هایپرهیدروزیس رنج ببرند که توسط پزشک تشخیص داده و درمان میشود. در این اختلال، نه تنها زیر بغل بلکه سراسر بدن عرق میکند و با انتخاب درمان مناسب، میتوانید از مشکلات عرق کردن خلاص شده و از خشک بودن زیر بغل خود لذت ببرید.
جهت مشاوره درمان تعریق زیاد با کلینیک رازی تماس بگیرید ۰۲۱۸۸۳۳۴۰۲۹
هایپرهیدروزیس چیست؟
تعریق بیش از حد میتواند از لحاظ روانی ناراحت کننده باشد. عرق کردن زیاد که به هایپرهیدروزیس ارتباط دارد بیشتر در دستها، پاها، زیر بغل و ناحیه کشاله ران رخ میدهد زیرا در این نواحی غدد عرق بیشتری وجود دارد.
- گاهی اوقات عرق کردن به یک ناحیه محدود میشود به عنوان مثال ممکن است فرد در کف دست و پاهای خود دچار تعریق بیش از حد شود.
- گاهی اوقات نیز کل بدن تحت تاثیر این مشکل قرار میگیرد.
این اختلال میتواند از لحظه تولد وجود داشته باشد یا اینکه بعداً در طول زندگی ایجاد شود با این حال در اکثر موارد تعریق بیش از حد در طول دوران نوجوانی شروع میشود. این اختلال میتواند به یک بیماری ارتباط داشته باشد یا آنکه دلیل مشخصی نداشته باشد:
- هایپرهیدروزیس ایدیوپاتیک اولیه به این معنا است که تعریق بیش از حد یک دلیل شناخته شده ندارد و در تعداد زیادی از موارد تعریق بیش از حد به یک ناحیه محدود میشود.
- هایپرهیدروزیس ثانویه اختلالی است که در آن فرد به علت وجود یک مشکل از قبیل چاقی، نقرس، تومور، یائسگی، دیابت متابولیت، پر کاری غده تیروئید یا مسمومیت با جیوه دچار عرق کردن بیش از حد میشود.
در برخی از افرادی که دچار عرق کردن شدید هستند این مشکل باعث میشود که ناراحتی و اضطراب به فرد افزایش یابد و این مسئله بر روی انتخاب کردن شغل فعالیتهای مربوط به اوقات فراغت، ارتباطات فردی و مسائل عاطفی و روانی و تاثیرات زیادی بگذارد.
علائم و نشانههایهایپرهیدروزیس چیست؟
هایپرهیدروزیس تحت عنوان عرق کردن زیاد که باعث اختلال در فعالیتهای روزمره میشود توصیف میگردد. تعداد دفعات بروز عرق کردن زیاد حداقل یک بار در هفته و بدون هیچ گونه دلیل مشخصی به وجود میآید و بر روی زندگی و فعالیتهای روزمره فرد تاثیر میگذارد. تغییراتی که در سبک زندگی ایجاد میشود میتواند به بهبود علایم و نشانههای هایپرهیدروزیس کمک کند. برخی از علائم و نشانههای این اختلال به شرح زیر میباشند:
- خیس و مرطوب شدن کف هر دو دست
- خیس و مرطوب شدن کف هر دو پا
- عرق کردن مداوم
- عرق کردن زیاد که باعث خیس شدن لباس میشود
افرادی که دچار هایپرهیدروزیس هستند موارد زیر را تجربه میکنند:
- التهاب و مشکلات دردناک پوستی از قبیل عفونت قارچی یا باکتریایی
- نگرانی در خصوص لک شدن لباس
- بی میلی نسبت به انجام فعالیتهای جسمانی
- خود آگاهی از وضعیت ایجاد شده
- کناره گیری از اجتماع که گاهی اوقات باعث افسردگی میشود
- انتخاب برخی مشاغل که نیاز به تماس حضوری با سایر افراد ندارند
- درگیر شدن با مشکلات مرتبط با عرق کردن از قبیل تعویض لباس، قرار دادن پد یا دستمال زیر بغل، خشک کردن عرق، شستشوی لباس، و پوشیدن لباس تیره و گشاد
- نگرانی در خصوص بوی بدن
پزشکان به طور قطعی نمیدانند که چرا برخی از افراد دچار هایپرهیدروزیس میشوند اما افرادی که دچار هایپرهیدروزیس اولیه هستند معمولاً در هنگام خواب عرق کردن را تجربه نخواهد کرد.
هایپرهیدروزیس چگونه تشخیص داده میشود؟
در ابتدا پزشک میکند وجود بیماریهایی که باعث عرق کردن زیاد میشوند از قبیل پر کاری غده تیروئید یا پایین بودن سطح قند خون را توسط آزمایش خون و ادرار رد کند. پزشک از بیمار درباره الگوی عرق کردن او سوال میپرسد: کدام نقاط بدن بیشتر عرق میکنند؟ تعداد دفعات عرق کردن شما چقدر است؟ و آیا در هنگام خواب دچار عرق کردن میشوید یا خیر؟ ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که یک پرسش نامه در خصوص تاثیرات عرق کردن پر کند تا اطلاعات خوبی را در اختیار پزشک قرار دهد.
تست عرق در هوای گرم
در این روش از یک پودر که نسبت به رطوبت حساس استفاده میشود و روی پوست قرار داده میشود. هنگامی که تعریق زیاد در دمای اتاق رخ دهد رنگ پودر تغییر میکند. سپس بیمار درون یک محفظه گرم و مرطوب قرار داده میشود تا عرق کردن در تمام نقاط بدن او تحریک گردد. هنگامی که فردی که دچار هایپرهیدروزیس است در معرض گرما قرار میگیرد معمولاً کف دستهای او بیش از حد عرق نمیکند اما فردی که دچار این اختلال است به شدت عرق میکند. این تست به پزشک برای مشخص کردن شدت هایپرهیدروزیس کمک خواهد کرد.
درمان تعریق بیش از حد بدن
عرق کردن یک روش بسیار طبیعی است و بدن از عرق کردن هدف دارد. روشهای مختلف برای کاهش تعریق بیش از حد یا پنهان کردن آثار آن وجود دارد اگر شما با این روش نیاز دارید با پزشک خود صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند.
قبل از خواب از ضد عرق استفاده کنید
استفاده از اسپری ضد عرق باعث میشود که غدد عرق بسته شوند و عرق نتواند به سطح پوست برسد در این شرایط همچنان غدد عرق به تولید عرق میپردازند اما عِرق نمیتواند به سطح پوست برسد. دئودورانت از بروز عرق کردن جلوگیری نمیکند اما در صورت عرق کردن میتواند از به وجود آمدن بوی بد ناشی از فعالیت باکتریها پس از عرق کردن جلوگیری کند. گاهی اوقات اسپری ضد عرق حاوی دئودورانت است که شما میتوانید برای تهیه آنها به داروخانهها مراجعه کنید. این محصولات معمولاً از یک نوع نمک متالیک که آلومینیوم کلراید نام دارد ساخته میشوند. برای کسب نتایج بهتر از مصرف اسپری ضد عرق باید زیر بغل شما تمیز و خشک باشد سپس قبل از خواب از آن استفاده کنید زیرا مواد موجود در آن به زمان نیاز دارند تا باعث مسدود شدن غدد عرق شود. اکثر افرادی که از این محصول استفاده میکنند اغلب در طول شب یا عرق نمیکنند یا کمتر عرق میکنند. ممکن است این محصول فورا شروع به اثر گذاری نکند اما در صورتی که شما چند شب از آن استفاده کنید باید شاهد کسب نتایج دلخواه خود باشید. به محض آن که این محصول شروع اثرگذاری کرد میتوانید در صورت نیاز دوباره از آن استفاده کنید.
پس از دوش گرفتن فوراً لباس نپوشید
پس از آن که دوش گرفتید چند دقیقه صبر کنید سپس برای لباس پوشیدن آماده شوید به ویژه اگر از دوش آب داغ استفاده کردید یا در آب و هوای گرم و مرطوب زندگی میکنید با این کار شما به بدن خود فرصت میدهید که خشک و خنک شود تا از عرق کردن زیر بغل پس از دوش گرفتن جلوگیری گردد سپس لباس بپوشید.
بدن خود را شیو کنید
شیو کردن موهای زائد زیر بغل باعث میشود که از شدت عرق کردن کاسته شود. موها رطوبت را در خود نگه میدارند و موهای زیر بغل از این قاعده جدا نیستند. اگر شما از عرق کردن زیاد زیر بغل خود رنج میبرید شیو کردن را فراموش نکنید و اگر شما به طور مداوم با بوی بد حاصل از عرق کردن دست و پنجه نرم میکنید شیو کردن میتواند واقعاً کمک کننده باشد.
لباس نخی بپوشید
بهترین روش برای کاهش مقدار عرق کردن بدن پوشیدن لباس نخی و سبک است که قابلیت تنفس دارد. پوشیدن لباس رنگ روشن بیشتر از آنکه به جذب نور خورشید بپردازد آن را منعکس خواهد کرد به این ترتیب پوشیدن لباس سفید میتواند بدن را خنک نگه دارد و از میزان عرق کردن شما بکاهد. در صورتی که لباس سفید در دسترس شما نبود میتوانید از لباس تیره استفاده کنید تا خیس شدن زیر بغل شما قابل مشاهده نباشد یا آنکه از پد مخصوص زیر بغل استفاده کنید تا از خیس شدن پیراهن شما جلوگیری گردد.
کمتر کافئین بخورید
کافئین باعث تحریک سیستم عصبی میشود و میزان عرق کردن را افزایش خواهد داد و همچنین باعث میشود که فشار خون و ضربان قلب بالا برود و غدد عرق را تحریک کند که به این ترتیب شما بیشتر عرق خواهید کرد. اگر شما طرفدار پروپاقرص قهوه یا سایر نوشیدنیهای گرم حاوی کافئین هستید ریسک تعریق بیش از حد در شما افزایش خواهد یافت زیرا نوشیدنی گرم و حاوی کافئین باعث میشود دمای بدن بالا برود و شما دچار عرق کردن شوید. سعی کنید میزان مصرف کافئین خود را قطع کنید یا کمتر از آن استفاده کنید.
سیگار نکشید
نیکوتینی که درون سیگار وجود دارد همانند کافئین باعث افزایش دمای بدن و افزایش ضربان قلب میشود و با گذر زمان غدد عرق را تحریک خواهد کرد. سیگار کشیدن با برخی مشکلات مرتبط با سلامت از قبیل تنفس بدبو، لک شدن دندان ها و سرطان ارتباط دارد به این ترتیب اگر تصمیم گرفتید که میزان عرق کردن خود را کاهش دهید و سطح سلامت خود را ارتقا دهید ترک کردن سیگار چاره کار شما است.
از مصرف غذاهای تحریک کننده غدد عرق خودداری کنید
آیا میدانستید که مصرف برخی مواد غذایی باعث میشود بیشتر عرق کنید و برخی از غذاها باعث میشود بدن بیشتر به تولید عرق بپردازد؟ اگر احساس میکنید خیلی عرق میکنید باید یا مصرف غذاهای محرک را قطع کنید یا میزان مصرف آنها را کاهش دهید. مصرف غذاهایی که فیبر کمی دارند باعث میشود که دستگاه گوارش بدن زمان زیادی را صرف تجزیه آنها نماید. رژیم غذایی که مقدار سدیم آن بالا است باعث افزایش میزان عرق کردن و ادرار کردن خواهد شد. مصرف غذاهایی که حاوی مقدار زیادی چربی هستند باعث میشود که در هنگام تجزیه آنها دمای داخلی بدن افزایش پیدا کند. سایر مواد غذایی و نوشیدنیها نیز میتواند باعث تحریک غدد عرق زیر بغل شوند که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- غذاهای فرآوری شده
- شراب و آبجو
- سیر و پیاز
- غذاهای پرچرب
- کافئین
- غذاهای تند و پر ادویه
- بستنی
غذاهایی که باعث کاهش عرق کردن میشوند را بیشتر مصرف کنید
مصرف برخی از مواد غذایی باعث میشود که مقدار عرق کردن بدن و بیش فعالی غدد عرق کاهش پیدا کند. هنگامی که به منظور کاهش عرق کردن به بررسی رژیم غذایی خود میپردازید باید بر روی غذاهایی تمرکز کنید که به دستگاه گوارش شما فشار وارد نمیکنند. همچنین به دنبال غذاهایی باشید که باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی شما نمیشوند. برخی از غذاهایی که میتواند به کاهش میزان عرق کردن کمک کنند به شرح زیر میباشند:
- آب
- غذاهای سرشار از کلسیم مانند محصولات لبنی و پنیر
- بادام
- موز
- گندم سیاه
- میوه و سبزیجات پر آب مانند هندوانه، انگور، کلم بروکلی، اسفناج، فلفل دلمه، کلم قرمز، طالبی، گل کلم، بادمجان
- روغن زیتون
- جو
- چای سبز
- سیب زمینی شیرین
آب بخورید
نوشیدن مقدار زیادی آب و مصرف غذاهایی که حاوی آب زیادی هستند باعث میشود که بدن خنک بماند و از عرق کردن بیش از حد زیر بغل جلوگیری خواهد شد.
خنک بمانید
عرق کردن یک راه حل برای خنک شدن بدن است به این ترتیب سعی کنید خنک بمانید تا نیاز به عرق کردن برای خنک شدن بدن کاهش پیدا کند. در هوای گرم بهتر است یک تکه یخ را جلوی پنکه قرار دهید تا هوای خنک را در اتاق بچرخاند. ایده دیگری که برای خنک نگه داشتن بدن وجود دارد این است که پردهها را بکشید تا از گرم شدن اتاق توسط نور آفتاب جلوگیری شود. اگر مجبور هستید در هوای گرم بیرون بروید و سعی کنید در سایه راه بروید. غذا خوردن به طور منظم به شما برای خنک ماندن بدن کمک میکند زیرا بدن برای تجزیه مواد غذایی به گرما نیاز دارد. خنک ماندن باعث میشود که دمای بدن بالا نرود. شما میتوانید کرم مرطوب کننده خود را درون یخچال قرار دهید تا در هنگام استفاده احساس خنکی داشته باشید. در روزهای گرم و خودتان یک عدد پنکه کوچک دستی داشته باشید تا احساس گرما نکنید و دمای بدن شما بالا نرود.
روشهای درمانی
اگر شما دچار تعریق بیش از حد باید با پزشک خود در خصوص هایپرهیدروزیس مشورت کنید. در چنین حالتی ممکن است پزشک از روشهای زیر برای درمان شما استفاده کند:
- تجویز داروهای خوراکی توسط پزشک باعث میشود که مواد شیمیایی تحریک کننده اعصاب برای برقراری ارتباط با هم مسدود شوند و به این ترتیب از میزان عرق کردن شما کاسته شود. تعدادی از این داروها باعث بروز برخی عوارض جانبی از قبیل مشکلات مثانه، خشکی دهان و بینی میشوند که شما باید در این رابطه با پزشک خود صحبت کنید تا اطمینان حاصل کنید که آیا مزایای حاصل از مصرف آنها بیشتر از عوارض جانبی آنها است یا خیر.
- تزریق بوتاکس به طور موقت باعث بسته شدن اعصابی میشود که در عرق کردن نقش دارند. اثر بوتاکس در حدود ۶ تا ۱۲ ماه باقی میماند و پس از آن شما به تزریق مجدد بوتاکس نیاز خواهید داشت. تزریق بوتاکس باعث بروز درد بسیار کمی میشود و برخی از بیماران در قسمتی که درمان شده است به طور موقت دچار ضعف عضلانی خواهد شد.
- در برخی موارد بسیار شدید انجام عمل جراحی توصیه میشود عمل جراحی شامل مایکروویو تراپی، خارج کردن غدد عرق و جراحی عصب است. عمل جراحی فقط زمانی توصیه میشود که پزشک به این نتیجه برسد شما یک مشکل جدی دارید که باعث عرق کردن بیش از حد شما میشود.
عوارض درمان نکردن تعریق زیاد بدن
در صورتی که هایپرهیدروزیس درمان نشود میتواند باعث بروز عوارض زیر شود:
- عفونت قارچی ناخن به ویژه ناخن شست پا
- زگیل که به علت ویروس اچ پی وی ایجاد میشود
- عفونت باکتریایی به ویژه در اطراف فولیکول های مو و بین انگشتان
- راش پوستی ناشی از گرما که با خارش و قرمزی پوست و گاهی اوقات سوزن سوزن شدن همراه است. راش پوستی زمانی به وجود میآید که غدد عرق مسدود شده شوند و عرق زیر پوست گیر بیفتد.
- تاثیرات روانی عرق کردن زیاد بدن و روی اعتماد به نفس فرد، روابط شغلی و روابط فردی به نحوی که برخی از افراد دچار استرس، اضطراب و افسردگی میشوند و از جامعه کناره گیری میکنند.
به طور متوسط فردی که دچار هایپرهیدروزیس است و بیش از ۹ سال از شروع مشکل او میگذرد باید به پزشک مراجعه کند و همه علائم و نشانههایی که دارد را برای پزشک توضیح دهد تا به خوبی به درمان او بپردازد.