بلفاروپلاستی فوقانی (جراحی زیبایی پلک بالا) برای رفع افتادگی و پف

بلفاروپلاستی چیست؟

بلفاروپلاستی واژه‌ای یونانی بوده که از لغتهای “بلفارو” به معنی پلک و “پلاستی” به معنی تغییر، تشکیل شده است. پس بلفاروپلاستی به معنی جراحی پلاستیک پلکها می‌باشد. بلفاروپلاستی برای جراحی پلکهای بالایی و پایینی استفاده می‌شود. عمل جراحی برای ترمیم و تأمین زیبایی انجام شده و هدفش بهبود ظاهر پلکهای بالایی و پایینی بوسیله برداشتن یا تغییر موقعیت بافتهای اضافی و همچنین تقویت و بهبود بافتهای نرم مجاور است.
در اثر افزایش سن و عوامل ژنتیکی تغییراتی در پلک بالا به‌وجود می‌آید از جمله: افتادگی پلکهای بالا، شل شدن پوست و برآمدگی چربی اُربیت. بلفاروپلاستی پلک فوقانی شامل بریدن پوست اضافی و شکل‌دهی به بافتهای نرم (شامل عضله حلقوی چشم و چربی اُربیت) می‌باشد. هیچ روش غیرجراحی مناسبی در شکل‌دهی به پلک فوقانی وجود ندارد.

چه کسانی برای بلفاروپلاستی بهترین کاندید هستند؟

بهترین کاندیدها افرادی هستند که از نظر جسمی در شرایط مناسبی بوده و از لحاظ روانی سالم باشند ولی از افتادگی پلک چشم ناراضی هستند. هیچ محدودیت نژادی یا قومی برای جراحی پلک چشم وجود ندارد. بیشتر کاندیدها بیش از ۳۵ سال سن دارند. از آنجایی که افتادگی پلک چشم عارضه‌ای ارثی است، در صورت وجود این مشکل در دیگر افراد خانواده بهتر است در سنین جوانی عمل بلفاروپلاستی انجام شود. متقاضیان جراحی بایستی از روند بهبودی پس از جراحی آگاه بوده و در مورد نتایج جراحی واقع‌بین باشند. قبل از جراحی بایستی در مورد نتایج مورد انتظار و عوارض احتمالی با پزشک مشورت شود.

چه نوع بی‌حسی برای جراحی استفاده می‌شود؟

بلفاروپلاستی عموماً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و از آرامبخشهای خوراکی یا تزریقی و MAC ( نظارت بر بیهوشی) یا بیهوشی “نیمه‌هشیار” استفاده می‌شود. در مقایسه با بی‌هوشی عمومی، استفاده از بی‌حسی موضعی با آرامبخش منجر به خونریزی کمتر و بهبود سریعتر می‌شود.

توضیح مرحله به مرحله جراحی بلفاروپلاستی پلک فوقانی

در ابتدا در حالیکه شخص در حالت نشسته قرار دارد، قسمت افتاده‌ی پوست علامت‌گذاری می‌شود. علامت‌گذاری اهمیت بسیار داشته و ممکن است بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان ببرد. حتی اندازه‌های در حد میلی‌متر هم حائز اهمیت هستند و علامت‌گذاری روی قسمتهای چپ و راست بایستی با دقت بسیار زیاد انجام شود. در مردان خط پلک در حالت طبیعی معمولاً بین ۶ تا ۸ میلی‌متر و در زنان بین ۸ تا ۱۰ میلی‌متر است. موقعیت خط پلک در افراد مختلف، بسیار متفاوت است. پزشک می‌تواند در بیشتر موارد از خط پلک طبیعی استفاده کند مگر اینکه این خط نامتقارن بوده یا خط پلک با ظاهر چهره ناسازگار باشد چون‌که خط پلک نامتناسب باعث مصنوعی جلوه دادن حالت چشم می‌شود. هنگامی‌که پلک علامت‌گذاری شد، شکل بیضی‌مانندی در پلک فوقانی ترسیم می‌شود. مهارت زیاد جراح و دانش عمیق او از آناتومی پلک چشم، عامل مهمی در جراحی و برداشتن مقدار صحیح از پوست اضافی محسوب می‌شود. چنانچه پوست کم‌تر از حد لازم برداشته شود، ترمیم افتادگی پوست به‌طور کامل انجام نشده و چنانچه پوست و بافت نرم بیش از حد لازم برداشته شود، منجر به خشکی چشم می‌شود. همچنین برآمدگی کیسه‌های چربی در پلک فوقانی هم بایستی علامت‌گذاری شوند چون‌که این کیسه‌ها نشان‌دهنده چربی اُربیت هستند که به‌طرف جلو برآمده شده و باید در هنگام بلفاروپلاستی مورد توجه قرار گیرند.

مرحله اول

لبه پایینی بیضی ترسیم‌شده در پلک فوقانی، به دنبال خط پلک می‌باشد و در میانه ناحیه بالای مجرای اشکی به سمت لبه بیرونی پلک ادامه پیدا می‌کند و در آنجا به سمت بالا و بیرون خط پلک، حالت قوس‌دار پیدا می‌کند.
پوست بالای بریدگی به آرامی گرفته می‌شود در حالیکه چشم‌ها برای اطمینان از مقدار مورد نیاز برای برداشتن پوست (بدون کشیدن پلک فوقانی یا پایین ابرو) بایستی بسته باشند. پوست پلک بالا با استفاده از تیغ، قیچی و انبر مخصوص جراحی برداشته می‌شود. بعضی از جراحان برای سهولت در برداشتن پوست و کاهش خونریزی از تجهیزات مخصوص شامل لیزر دی‌اکسید کربن یا الکتروکوتر استفاده می‌کنند. خونریزی کمتر در هنگام جراحی منجر به کاهش کبودی و سرعت بخشیدن به زمان بهبودی می‌شود.

مرحله دوم

یک ماهیچه‌ی حلقوی پیرامون چشم زیر پوست قرار گرفته است. این ماهیچه نقش مهمی در باز و بسته کردن چشم دارد. با افزایش سن این ماهیچه شل می‌شود. پزشک ۲ تا ۳ میلی‌متر از نوار ماهیچه را به مقدار تقریباً دو سوم اندازه مورد نظر با توجه به پُف پلک فوقانی و سن شخص برمی‌دارد. برداشتن نوار ماهیچه حلقوی بستگی به مقدار پُف پلک فوقانی و شل بودن بافت نرم دارد.

مرحله آخر

در بیشتر افراد مقدار زیادی ورم و پُف در پلک فوقانی وجود دارد که در اثر فشار چربی اُربیت به پلک ایجاد می‌شود. چشم در بستر چربی اُربیت که روی حفره استخوانی چشم را می‌پوشاند، قرار می‌گیرد. این چربی در محافظت از چشم مهم بوده چون‌که از تماس چشم با حفره استخوانی جلوگیری می‌کند. با گذشت زمان، نازک شدن بافت نرم معمولاً منجر به برآمدگی چربی اُربیت به سمت جلو شده و سطح پلک بالایی و پایینی متورم می‌شوند. اگرچه این حالت به علل ژنتیکی در جوانان به‌وجود می‌آید، ولی معمولاً به مجموعه‌ای از عوامل مانند افزایش سن و عوامل محیطی بستگی دارد. (عواملی محیطی مانند سیگار کشیدن یا بعضی از عارضه‌ها مانند بیماری تیروئید چشم منجر به فرسودگی بافت می‌شوند)
چنانچه چربی اُربیت برآمده شود، لایه فیبروزی (الیافی) به نام اربیتال سپتوم (سپتوم کاسه چشم) باز می‌شود. چربی معمولاً درآورده یا شکل‌دهی می‌شود، اگرچه در برخی موارد وضعیت چربی بدون درآوردن تغییر می‌کند.
جراحان برای درآوردن و تغیر موقعیت چربی بسیار محتاطانه عمل می‌کنند چون‌که برداشتن بیش از اندازه چربی باعث می‌شود که اطراف چشم حالت توخالی پیدا کند که در این صورت ظاهری ناخوشایند پیدا می‌کند. اگرچه همیشه این امکان وجود دارد که بافت نرم و چربی برداشته شوند، ولی ترمیم محلی که چربی آن بیش از حد برداشته شده باشد بسیار مشکل است.

کشیدن بخیه

بهبودی پس از بلفاروپلاستی

بیشتر افرادی که تحت جراحی بلفاروپلاستی قرار می‌گیرند دچار درد خفیفی شده که بوسیله داروی پاراستامول و کمپرس سرد قابل کنترل است. میزان این درد و ناراحتی پس از جراحی بسیار کم بوده و معمولاً نیازی به استفاده از بی‌حسی نیست. بعد از بلفاروپلاستی بایستی فوراً از کیسه یخ به مدت ۳ روز استفاده کرد.
روز بعد از جراحی ورم شدت پیدا کرده و معمولاً در طول هفته بعد بهبود پیدا می‌کند. استفاده متناوب از کیسه یخ باعث می‌شود که ورم زودتر تسکین پیدا کند.
در بیشتر اشخاص کبودی متوسطی ایجاد شده که چند روز پس از جراحی کم‌رنگ شده و بعد از دو هفته از بین می‌رود. عده‌ای ترجیح می‌دهند حدود یک هفته استراحت کرده تا ورم و کبودی پلک تا حد زیادی تسکین پیدا کند. بقیه کسانی که نگران کبودی و ورم نیستند، پس از ۲ تا ۳ روز به فعالیت روزانه خود برمی‌گردند.
افراد می‌توانند دو روز پس از جراحی فعالیت روزانه را از سر بگیرند. برای مدت ۳ هفته بایستی از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کرد.

سؤالات متداول

در صورت ابتلا به خشکی چشم، آیا بلفاروپلاستی امکان‌پذیر است؟

در صورت وجود این عارضه پیش از جراحی باید با پزشک مشورت شود. انجام بلفاروپلاستی باعث خشک‌تر شدن چشم می‌شود و شیوه جراحی بلفاروپلاستی باید مطابق با شدت خشکی چشم تغییر کند. در مورد افراد مبتلا به خشکی چشم شدید، بلفاروپلاستی باید با احتیاط بسیار زیاد انجام شود تا از تشدید علائم خشکی چشم پس از جراحی جلوگیری شود.

جراحی بلفاروپلاستی چقدر ماندگاری دارد؟

نتیجه جراحی ماندگار است و معمولاً تا آخر عمر دوام دارد. البته همه انسانها با گذشت زمان سالخورده می‌شوند و در صورت انجام بلفاروپلاستی در دهه سوم یا چهارم زندگی نیز این روند سالخوردگی ادامه خواهد داشت.

داروهایی که قبل از بلفاروپلاستی باید از مصرف آنها خودداری کرد

قبل از جراحی باید از مصرف هرگونه دارویی که خون را رقیق کرده و باعث افزایش خونریزی می‌شود خودداری کرد. این داروها شامل آسپیرین، ایبوپروفن (و داروهای ضد التهاب) و ویتامین E برای مدت ۲ هفته قبل و پس از جراحی می‌باشند. با توجه به وجود خطر خونریزی، در صورت مصرف چنین داروهایی ممکن است تاریخ جراحی عقب بیافتد.

چه زمانی پس از بلفاروپلاستی می‌توان از سایه چشم یا مژه مصنوعی استفاده کرد؟

حداقل ده روز پس از جراحی می‌توان از سایه چشم یا مژه مصنوعی استفاده کرد.

در صورت سیگار کشیدن آیا می‌توان عمل بلفاروپلاستی را انجام داد؟

سیگار کشیدن باعث تأخیر در روند بهبودی شده و تأثیر منفی بر جراحی خواهد داشت. در صورت مصرف سیگار، به فرد توصیه خواهد شد که برای حداقل یک هفته قبل از جراحی سیگار نکشیده یا مقدار آن را کاهش دهد. سیگار کشیدن علاوه بر کاهش سرعت بهبودی، احتمال ایجاد عوارض را افزایش می‌دهد.

آیا پس از جراحی زخم بر جای می‌ماند؟

در جراحی پلک فوقانی، بریدگی ناشی از جراحی در خط پلک فوقانی پنهان بوده و حتی یک هفته پس از جراحی هم به ‌سختی می‌توان آن را مشاهده کرد. در جراحی پلک پایینی، بریدگی در ملتحمه (غشاء چشم) پلک ایجاد شده که در این صورت کاملاً پنهان است یا اینکه بریدگی در زیر مژه‌های پلک پایین (ترانسکوتانوس) ایجاد می‌شود که برای مدت چندین هفته توسط مژه‌ها پنهان می‌شود.

چه کسانی کاندید مناسبی برای جراحی پلک فوقانی نیستند

حتی با وجود افتادگی پلک و تمایل شخص برای انجام بلفاروپلاستی، ممکن است شخص کاندید مناسبی برای انجام جراحی پلک فوقانی نباشد. البته محدودیت چندانی برای انجام بلفاروپلاستی وجود ندارد، ولی در شرایط خاص انجام این جراحی برای همه مناسب نمی‌باشد. چنانچه شخص از لحاظ جسمی در شرایط مناسبی نباشد، انجام این جراحی کار صحیحی نمی‌باشد. در چنین شرایطی انجام جراحی پلک فوقانی یا هرگونه جراحی دیگری به بدن آسیب وارد می‌کند. همچنین افرادی که از سلامت روانی برخوردار نبوده و انتظارات غیر واقع‌بینانه از این جراحی دارند برای انجام این کار مناسب نیستند. برای ارزیابی چنین مواردی بایستی حتماً با پزشک مشورت کرد.
در صورت وجود بیمارهای خاصی، جراحی پلک فوقانی نباید انجام شود. ازجمله این بیماریها می‌توان از مشکلات غده تیروئید مانند بیماری گریوز(Grave’s disease)، پرکاری و یا کم‌کاری تیروئید نام برد. انجام بلفاروپلاستی در صورت خشکی چشم و یا تولید نشدن اشک به مقدار کافی هم ممکن است خطرناک باشد. برای درمان این دو عارضه باید از اشک مصنوعی استفاده کرد. در صورت جداشدگی شبکیه و یا ابتلا به گلوکوم (آب سیاه) نیز بایستی با چشم‌پزشک مشورت کرد. چنانچه مشکلاتی مانند بیماریهای قلبی‌عروقی، فشار بالای خون، دیابت یا اختلالات گردش خون وجود دارند باید در انجام جراحی احتیاط کرد و با متخصص قلب مشورت کرد. در صورت ابتلا به آنفولانزا یا وجود هرگونه عفونت، جراحی پلک فوقانی بایستی تا درمان عفونت به تعویق بیافتد.